Λύτρον αντί πολλών

Και γαρ ο Υιός του ανθρώπου ουκ ήλθε διακονηθήναι αλλά διακονήσαι και δούναι την ψυχήν αυτού λύτρον αντί πολλών (Μαρκ. Ι 45).

Αυτό το χωρίο περιλαμβάνεται στο κατά Μάρκον Ευαγγέλιο και μαρτυρά την συνειδητή κίνηση θυσίας και προσφοράς του Χριστού για την λύτρωση και την σωτηρία της ανθρωπότητας. Τι σημαίνει όμως η λύτρωση και τι σημαίνει η σωτηρία, έννοιες στις οποίες συχνά αναφέρονται όλες οι θρησκευτικές παραδόσεις, καθεμιά με την δική της δογματική προσέγγιση;

Πάντα η ορθότερη προσέγγιση του βαθύτερου συμβολισμού μιας λέξης ή έννοιας έρχεται διαμέσου της ετυμολογίας της. Ο Χριστός ενσαρκώθηκε στην γη για να μας λυτρώσει, να πληρώσει δηλαδή λύτρα προσφέροντας τον εαυτό του σε μια αυτόβουλη θυσία η οποία είχε ως αποτέλεσμα την λύτρωση του γένους του ανθρώπου. Και για ποιό λόγο προσφέρθηκαν τα λύτρα αυτά; Προσφέρθηκαν για την εν τέλει σωτηρία του ανθρώπινου γένους. Και τι σημαίνει σωτηρία; Η επίτευξη μιας κατάστασης στην οποία ο άνθρωπος σώζεται από τον Σωτήρα, δηλαδή είναι σώος, δηλαδή ακέραιος, ολόκληρος, άθικτος.

Το αντίλυτρο

Υπάρχει η θρησκευτική έννοια του αντίλυτρου. Η λέξη Αντίλυτρον σημαίνει “αυτό που δίνεται αντί λύτρων, αντίτιμο για τη λύτρωση”. Αν και συναντάται μία μόνο φορά στην Καινή Διαθήκη (Α’ Τιμ. 2:6) εντούτοις εκφράζει την ίδια έννοια με “το λύτρον αντί πολλών εν Ματθ. 20:28 και Μαρκ. 10:45”. Δεδομένου ότι “ουδαμού της Κ.Δ. η λέξις “απολύτρωσις” απαντά εν τη αρχική αυτής σημασία, της διά λύτρων απελευθερώσεως, αλλά πάντοτε εν τη σημασία της απαλλαγής από δεινών (Λουκ. κα’ 28, Ρωμ. η’ 23)” η Ορθόδοξη Θεολογία αποδέχεται ότι “η πράξις της λυτρώσεως έχει την έννοιαν της χάριτος…εξ αγάπης”.

Πάντως, η χρήση της λέξεως λύτρον “παρέσχον το έδαφος προς γένεσιν του προβλήματος της απολυτρώσεως του ανθρώπου διά του αίματος του Χριστού πληρωθέντος ως λύτρου”. Κατά τη δυτική σχολαστική θεώρηση, αντίλυτρο θεωρείται το αντίτιμο που πλήρωσε ο Ιησούς Χριστός πάνω στο σταυρό, ώστε να ελευθερωθεί ο άνθρωπος από το θάνατο. Άποψη που αντιτίθεται στην ορθόδοξη παράδοση. Προς την κατεύθυνση αυτή, μάλιστα, διατυπώθηκαν δύο θεωρίες, ότι δηλ. το αίμα του Χριστού πληρώθηκε ως λύτρο: “α) εις τον Σατανάν…και β) εις τον θεόν“. Αν και είναι γεγονός πως σε χωρία της Κ.Δ. συναντάμε την ιδέα της εξαγοράς του ανθρώπου διά του αίματος του Χριστού, εντούτοις, από τη στιγμή που η Γραφή δεν αναφέρει σαφώς προς ποιον πληρώθηκε η τιμή αυτή δεν είναι δυνατόν να δεχτούμε την πρώτη εκδοχή “διότι…διά του θανάτου του Χριστού ο Σατανάς και οι υπ’ αυτόν αρχαί και εξουσίαι κατετροπώθησαν ανεπανορθώτως και η ισχύς αυτών εντελώς κατηργήθη (Κολοσ. β’ 15, Εβρ. β’ 14)”. Αλλά ούτε και η δεύτερη εκδοχή μπορεί να τύχη αποδοχής διότι αν απολύτρωση σημαίνει απελευθέρωση “από της αιχμαλωσίας ή της δουλείας επί καταβολή λύτρων”, τότε δεν είναι δυνατόν τα λύτρα να “επληρώθησαν εις τον Θεόν…διότι ο κατέχων εν δουλεία ή αιχμαλωσία τον άνθρωπον…ήτο…ο Σατανάς”.

Τελικές σκέψεις

Είναι πολύ σημαντικό να αναλογιστούμε ποιο μπορεί να είναι το βαθύτερο συμβολικό και κωδικοποιημένο μήνυμα των λύτρων του Χριστού για την σωτηρία μας. Μήπως τελικά ο Χριστός ενσαρκώθηκε για να αποκαταστήσει δια των λύτρων του διαθέσιμη στο ανθρώπινο γένος την οδό της σωτηρίας η οποία είχε αποκλειστεί από τον επιβουλευτή των ψυχών και άρχοντα του κόσμου τούτου; Με το πέρασμα του Χριστού, οι πύλες της σωτηρίας αποσφραγίστηκαν και ο άρχων του κόσμου τούτου εκρίθη. Ας θυμηθούμε τα σχετικά χωρία από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη. «Περί δε κρίσεως, διότι ο άρχων του κόσμου τούτου εκρίθη.» [Ιωάννης ΙΣΤ:11]. «Τώρα είναι η κρίσις του κόσμου τούτου, τώρα ο άρχων του κόσμου τούτου, θέλει εκβληθεί έξω.» [Ιωάννης ΙΒ:31].

Πηγές

https://el.orthodoxwiki.org/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BB%CF%85%CF%84%CF%81%CE%BF