Ρένος, Ήρκος και Στάντης Αποστολίδης

Οικογένεια Αποστολίδη

Η οικογένεια φιλολόγων, ιστορικών και συγγραφέων Αποστολίδη απαρτίζεται από τους Ρένο Αποστολίδη (πατέρας) και τα τέκνα Ήρκο και Στάντη Αποστολίδη.

Ὁ Ῥένος Ἀποστολίδης (ἤ, ἁπλᾶ: Ῥένος, καθὼς ὑπέγραφε στὰ περισσότερα βιβλία του) ὑπολόγιζε τὴ γραφή του σέ “χιλιόμετρα”, ποὺ εἶχε, κατὰ τὴ δική του ἔκφραση, “διανύσει”, μὲ τὸ μολύβι, τὸ στυλό, ἢ τὴ γραφομηχανή (ὣς τὸ Παρίσι, ἔλεγε)! Στὸ ἐκδεδομένο κι ἀνέκδοτο ἔργο του περιλαμβάνονται:

1) Εἰκοσιεφτά τόμοι λογοτεχνίας (ποίηση καί, κυριώτατα, πεζογραφία), κριτικῆς καὶ δοκιμίου·
2) δυό τοὐλάχιστον περιοδικά, ποὺ τάγραφε σχεδόν μόνος του (Τὰ Νέα Ἑλληνικά, πρωτίστως, τὰ Τετράμηνα -18, κατόπιν, καὶ πλῆθος κατὰ καιροὺς συνεργασίες σ’ ἔντυπα ἤ στῆλες ἐφημερίδων, ἀπ’ τὰ Φτερὰ τοῦ Πελαργοῦστὸν Ἐμφύλιο (Ἄνοιξη τοῦ ’49), τὸ Κριτήριοἀργότερα, καὶ τὴν ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν σταθερὴ ἀρθρογραφία, ἐνυπόγραφη εἴτε μή, στὴν Ἐλευθερία(1957-67), τὶς Εἰκόνες (1957), τὴν Ἐπιλογή (1958), ἤ τὴν Προοπτική (1961-3), καὶ μεταδικτατορικὰ σ’ ὅποιο ἔντυπο δεχόταν νὰ δημοσιεύῃ κείμενά του, τηρῶντας μόνο τοὺς ἀπόλυτους ὅρους του: νάναι πρῶτα, χωρὶς κανένα σχόλιο ἤ ἐπίτιτλο, καὶ νὰ κάνῃ ὁ ἴδιος τὶς διορθώσεις!
3) ἡ ἑπτάτομη Ἀνθολογία τῆς Νεοελληνικῆς Γραμματείας (3 τόμοι Ποίηση, 4 Διήγημα), συνέχεια τοῦ ξεκινημένου ἤδη ἀπ’ τὴ δεκαετία τοῦ ’20 ἀνθολογικοῦ ἔργου τοῦ πατέρα του.
4) ἡ μετάφραση καὶ σχολιασμός, σὲ συνεργασία μὲ τοὺς γιούς του Ἧρκο καὶ Στάντη τοῦ κλασσικοῦ ἱστορικοῦ ἔργου τοῦ Γερμανοῦ ἱστορικοῦ J. G. Droysen, Ἱστορία τοῦ Ἑλληνισμοῦ (Μέγας Ἀλέξανδρος-Διάδοχοι-Ἐπίγονοι).
5) ἡ κριτική-σχολιασμένη ἔκδοση τῶν ἁπάντων τοῦ Καβάφη -καρπὸς τῆς φιλολογικῆς “τριάδας”, ὅπου δύσκολα θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ξεχωρίσῃ τὴ συμβολὴ ἑνὸς ἑκάστου…
6) καί, τέλος, τὸ χειρόγραφο/δακτυλογραφημένο Ἀρχεῖο του, μὲ πάνω ἀπὸ 40000 σελίδες σὲ 132 χοντροὺς τόμους, κ’ ὑλικὸ ἀπ’ τὸ 1944 (συμπεριλαμβανομένου καὶ κάποιου παλιότερου τοῦ πατέρα του) ὣς τὴν τελευταία βδομάδα τῆς ζωῆς του (θησαυρός κυριολεκτικός, μ’ ἀλληλογραφία, μεταξὺ ἄλλων, μὲ τούς: Ἰ. Μ. Παναγιωτόπουλο, Γ. Ρίτσο, Ὀδ. Ἐλύτη, Ν. Βρεττᾶκο, Τ. Παπατζώνη, Π. Κανελλόπουλο, Μ. Ἀναγνωστάκη, Ἀ. Κοτζιᾶ, Ν. Καροῦζο, Ν. Φωκᾶ, Κ. Δημουλᾶ, Ἀ. Ἀργυρίου, Ἰ. Καμπανέλλη, Λ. Κύρκο, Δ. Χατζῆ, Μ. Κατσαρό, Ν. Κάσδαγλη, Π. Τακόπουλο, Φ. Μπαρλᾶ κ.ἄ.), σκέψεις, ἀνέκδοτα ἢ ἡμιτελῆ διηγήματα – πλήρης εἰκόνα τῶν “χειρισμῶν” του σὲ κάθε ζήτημα ποὺ κατὰ καιρούς τὸν ἀπασχόλησε, καὶ μαζὶ κρίσεις γιὰ τὸ πνευματικο-πολιτικὸ γίγνεσθαι τοῦ Τόπου). Ἐνδεικτικά, ἀπ’ τὸ Ἀρχεῖο ἀξίζει ν’ ἀναφερθοῦν:

α) τὸ τεράστιο ὑλικὸ γιὰ τοὺς Προσωκρατικούς, κ’ εἰδικώτερα γιὰ τὸν Ἡράκλειτο (μέρος του σπασματικὰ δημοσιευμένο σὲ περιοδικά)

β) ἡ λεπτομερὴς ἐξιστόρησή του γιὰ τὴν περίφημη “Εἰσβολή”, τὸ 1964, στὸ Κυνοβούλιο (:πλῆρες ἀρχεῖο τῶν ἐντύπων τῆς ἐποχῆς, μὲ σχόλια τοῦ Ῥένου γιὰ ὅλες τὶς ψευδολογίες, κ.λ.)

γ) τὰ ντοκουμέντα γιὰ τὴν ὑπόθεση τῶν “Τεταρταυγουστιανῶν” (Κ. Πλεύρη, Δενδρινοῦ κ.ἄ.) καὶ τῶν μηνύσεών τους, ποὺ ἐκδικάζονταν ἐν μέσῳ Δικτατορίας, μὲ τοὺς βασικοὺς μάρτυρες ὑπεράσπισης τοῦ Ῥ. ν’ ἀποφεύγουν νὰ παρουσιαστοῦν στὸ δικαστήριο, περιδεεῖς γιὰ τὶς συνέπειες

δ) ἡ περίφημη ὑπόθεση τῆς ἈνθολογίαςΔιηγήματος(τοῦ Ἡρακλῆ τότε) στὸν ἡμερήσιο Τύπο τὰ Σαββατοκύριακα, ποὺ ἐπέσυρε τὴν μῆνι τῶν “σκληρῶν” τῆς Χούντας Παττακοῦ, Λαδᾶ, Κ. Παπαδόπουλου, καταλήγοντας σὲ κατάσχεση τῶν φύλλων τῆς Ἀπογευματινῆς, λόγῳ τῆς δημοσίευσης ἀκριβῶς τῆς νουβέλλας τοῦ Ῥένου Ὁ Α2 (μὲ τόν “ἐκδότη” Χ. Λαμπράκη νὰ ρίχνῃ καὶ λάδι στὴ φωτιά, σὲ μυστικὲς συνεννοήσεις μὲ τοὺς Ἀπριλιανούς!)

Εκδόσεις

ΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

“ΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ” (:στὴ φωτογραφία, τὸ πρῶτο τεῦχος, Ἰανουάριος 1952), εἶν’ ὁ τίτλος τοῦ λογοτεχνικοῦ-κριτικοῦ περιοδικοῦ τῶν Ἡρακλῆ καὶ Ῥένου Ἀποστολίδη, ποὺ πρωτοβγῆκε τὸ 1952, σὲ δεύτερη φάση τὸ 1957, καὶ σὲ τρίτη τὸ 1966, ὣς τὸ ὁριστικὸ κλείσιμό του, στὶς 21-4-’67.

Τὸν τίτλο αὐτὸν ἀκριβῶς πρωτοχρησιμοποιεῖ ὁ Ῥένος ἤδη ἀπ’ τὸ 1960 (στὴν ἔκδ. τοῦ Γρασσαδόρου) ὡς λογότυπο τῶν ἐκδόσεών του.

Φιλολογικὰ ἔργα, ὅπως ἡ ἑπτάτομη Ἀνθολογία τῆς Νεοελληνικῆς Γραμματείας, τὰ Ἅπαντα τοῦ Καβάφη, τοῦ Βιζυηνοῦ, ἡ ἑξάτομη Ἱστορία τοῦ Ἑλληνισμοῦ (Μέγας Ἀλέξανδρος-Διάδοχοι-Ἐπίγονοι), διάφορα ἄλλα (Κ. Θ. Παπαλεξάνδρου, Συνοπτικὴ ἱστορία τῆς φιλοσοφίας· Festa, Οὑμανισμός· Μηλιαράκης, Ἱστορία τῆς αὐτοκρατορίας τῆς Νικαίας· Ἀ. Πασπάτη, Ἱστορία τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως, Φ. Μπαρλᾶ, Ἅπαντα), καὶ ὅλα τὰ λογοτεχνικά-κριτικὰ βιβλία τῶν Ἡρακλῆ καὶ Ῥένου εἶναι ἐκδόσεις τῶν Νέων Ἑλληνικῶν, ὅπου ἡ φιλολογική-τυπογραφικὴ ἐπιμέλεια εἶναι ἀποκλειστικὴ εὐθύνη τῆς οἰκογένειας Ἀποστολίδη.

(Τὸ πρῶτο τεῦχος: Ἰανουάριος 1952.)

ΑΜΕΣΑ ΕΚΔΟΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

α) ΡΕΝΟΣ. Σπορὰ Ἐλευθερίας – Κριτικὲς τῶν Νέων Ἑλληνικῶν. Β’ τόμος. Νέα ἔκδ., μὲ εἰσαγωγὴ καὶ σχόλια Ἥρκου καὶ Στάντη Ρ. Ἀποστολίδη. Θα κυκλοφορήσῃ τὸ 2022.

β) ΠΛΑΤΩΝ. Ἀπολογία Σωκράτους. Ἀρχαῖο κείμενο, Εἰσαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις ἀπὸ τὸν Στάντη Ρ. Ἀποστολίδη. Θὰ κυκλοφορήσῃ τὸ 2021 (Gutenberg).

γ) ΝΙΤΣΕ. Τάδε ἔφη Ζαρατούστρα. Σὲ μτφρ Βαγγέλη Δουβαλέρη, μὲ σχόλια καὶ ἐπιμέλεια Ἥρκου Ρ. Ἀποστολίδη. Προγραμματίζεται γιὰ τὸ 2024.

δ) ΙΨΕΝ. Nόρα. Εἰσαγωγή, Μετάφραση καὶ σχόλια Ἥρκου Ρ. Ἀποστολίδη. Θὰ κυκλοφορήσῃ το 2021. (Gutenberg)

ε) ΙΨΕΝ. Μνηστῆρες τοῦ θρόνου. Μετάφραση καὶ σχόλια Ἥρκου Ρ. Ἀποστολίδη. Θὰ κυκλοφορήσῃ τὸ 2022. (Gutenberg)

στ’) ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ. Ἐπιλογὴ τῶν ἀξιολογώτερων ἑλληνικῶν καὶ κυπριακῶν παροιμιῶν καὶ παροιμιακῶν ἐκφράσεων, μὲ σχόλια, συναρτήσεις κ’ ἑρμηνεῖες, κατὰ τὸ πρότυπο τῆς συλλογῆς τοῦ Ν. Πολίτη. Συλλέγεται ὑλικὸ καὶ βιβίογραφία.

ζ’) ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ – ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ τῶν Ἥρκου καὶ Στάντη Ρ. Ἀποστολίδη – διὸ καὶ παρακαλοῦνται οἱ ποιητὲς νὰ στέλνουν πάντα τὶς συλλογές τους ἢ ἀκόμη καὶ τ’ ἀνέκδοτα ποιήματά τους (κρατῶντας ἀντίγραφα).

η’) ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας. Κείμενο, μετάφραση, σχόλια Ἥρκου Ρ. Ἀποστολίδη καὶ Βασιλικῆς Λίγκου (Gutenberg).

θ’) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Ἀλέξανδρος. Εἰσαγωγή, κείμενο, μετάφραση μὲ ἱστορικὸ κ’ ἑρμηνευτικὸ σχολιασμὸ Ἥρκου καὶ Στάντη Ρ. Ἀποστολίδη.

ι’) ΗΡΚΟΣ Ρ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ, Διηγήματα.

ια’) ΣΤΑΝΤΗΣ Ρ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ. Ἐκλεκτὲς κριτικές.

ι) ΣΤΑΝΤΗΣ Ρ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ, Ἐπίλεκτες βιβλιοκριτικὲς ἀπὸ τήν “Ἐλευθεροτυπία” (1993-2010), ἀναθεωρημένες.

Δημοσιεύσεις

https://www.renosapostolidis.gr/publicity-press-renos-apostolidis

Βιβλιοπωλείο

Μπορείτε να προμηθευτείτε όλα τα έργα των φιλολόγων Αποστολίδη από το βιβλιοπωλείο https://www.renosapostolidis.gr/bookstore καθώς και από όλα τα ελληνικά βιβλιοπωλεία.

Συνεντεύξεις

Ήρκος και Στάντης Αποστολίδης στην εκπομπή “Στα Άκρα” της ΕΡΤ

https://www.ertflix.gr/synenteyxeis/sta-akra/sta-akra-irkos-kai-stantis-apostolidis/