Περπατώντας έξω σε έναν κρύο και σχετικά άδειο σκοτεινό δρόμο μια κρύα νύχτα του Νοέμβρη του 2020. Εν μέσω εγκλεισμού λόγω πανδημίας και τελικώς αποκλεισμού όλων αναμεταξύ μας αλλά και αποξένωσης από τον ίδιο μας τον εαυτό. Η απορρύθμιση και μη ομαλότητα της αναπνοής μου και ένας έντονος πονοκέφαλος μου υπενθυμίζουν ότι για μια ακόμα φορά αφέθηκα στις ορέξεις των δυναστών δαιμόνων και απομακρύνθηκα από την σύνδεσή μου με την φύση, με το σύμπαν και με τον βαθύτερο εαυτό μου. Οι αναρίθμητες έννοιες και το παθολογικό άγχος ήρθαν για μια φορά ακόμα να φωλιάσουν και να εκμεταλλευτούν την εσωτερική μου ενέργεια την οποία για μια ακόμα φορά δεν διαχειρίστηκα σωστά.
Και εκεί που περπατώ στο δρόμο θυμάμαι ότι πρέπει να ενεργοποιήσω την εφαρμογή στο κινητό η οποία μετράει βήματα και με επιβραβεύει για αυτό με πόντους και δώρα. Και ξαφνικά θυμήθηκα να στείλω κι ένα γραπτό μήνυμα. Α, και να ελέγξω και τα email μου. Μήπως και να ρίξω και μια ματιά στα τελευταία (μαύρα) νέα των οργανωμένων ΜΜΕ (μέσων μαζικής εξαπάτησης); Εκείνη ακριβώς τη στιγμή μου έρχεται μια έκλαμψη και μου φωτίζει την αλήθεια του γεγονότος ότι με όλα αυτά που κάνω στο κινητό όχι απλά δεν βοηθώ τον εαυτό μου να αποφορτιστεί και να συγκροτηθεί αλλά το ακριβώς αντίθετο, δηλαδή να διασκορπιστεί, να διασκεδαστεί, να ατονίσει και να εισέλθει σε ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση και αίσθηση κόπωσης.
Αναλογίζομαι τον βαθμό στον οποίο είναι δικτυωμένη η ζωή μας. Οι αμέτρητες μορφές τεχνολογίας οι οποίες έχουμε αφήσει να εισβάλλουν στην καθημερινότητά μας και μάλιστα με την ύπουλα μασκαρεμένη πινακίδα της δήθεν ενσωμάτωσης στον βίο μας ως μέσα επαγγελματικής χρήσης ή ως μέσα διατήρησης και επαύξησης της κοινωνικότητάς μας. Τα μέσα μαζικής εξαπάτησης, εκμετάλλευσης και διαμόρφωσης ή διαγραφής συνειδήσεων και όχι μέσα ενημέρωσης, το Διαδίκτυο και οι εφαρμογές του, τα βιντεοπαιχνίδια πραγματικού χρόνου και χίλιοι δυο εθισμοί που ξεκινούν από την ενασχόλησή μας με τα ηλεκτρονικά μέσα προδιαγράφουν ένα πλαίσιο ζοφερό, το οποίο το συναισθανόμαστε μόνο αφού έχουμε ήδη κάνει μεγάλο κακό στον εαυτό μας.
Η τηλεόραση, ως ο κύριος εκφραστής των μέσων μαζικής εξαπάτησης, προσφέρει (εκτός ελαχίστων λαμπρών εξαιρέσεων) αναρίθμητες παγίδες διασκέδασης, αποπροσανατολισμού κα αποξένωσης, ειδικά στους νέους ανθρώπους. Βλέποντας οι καναλάρχες και οι άνθρωποι των media ότι η παραδοσιακή τηλεόραση δεν έχει πλέον την ίδια απήχηση όπως παλιότερα, φροντίζουν να εκσυχρονίζονται και να προωθούν νέες μορφές ηλεκτρονικών μέσων οι οποίες συνδυάζουν την παραδοσιακή τηλεόραση με το διαδίκτυο. Έχουμε έτσι την νέα μόδα της υβριδικής τηλεόρασης. Η λέξη υβριδικός έχει αρχίσει και εμφανίζεται όλο και συχνότερα ως όρος σε πολλές ηλεκτρονικές τεχνολογίες. Στην τηλεόραση, στους υπολογιστές, στο Διαδίκτυο. Πολύ φοβάμαι ότι δεν απέχει πολύ η μέρα στην οποία θα επιτευχθεί ένα ευρύτερο καταχθόνιο σχέδιο των πραγματικών ανθρωπο-ηγετών αυτού του κόσμου και αυτό δεν είναι άλλο από την μαζική παραγωγή ενός υβριδικού τύπου ανθρώπου ο οποίος θα καταφέρει να επιβιώνει σε πρωτόγνωρες για τα ανθρώπινα δεδομένα συνθήκες (όπως αυτές θα διαμορφωθούν πολύ πιθανώς σε μεταγενέστερες εποχές).
Παραδινόμαστε ολοένα και ταχύτερα και πιο ολοκληρωτικά στις νέες τεχνολογίες και με την έλευση των νέων υπερδικτύων (βλέπε τεχνολογίες δικτύων 5G και του διαδικτύου των πραγμάτων – Internet of Things) το μέλλον μας υποδεικνύει ένα μοντέλο ανθρώπου ο οποίος δεν θα χρειάζεται να κοπιάζει για να αναζητά την γνώση μέσω της έρευνας ούτε θα αναζητά ενεργητικά την ανάπτυξη της κοινωνικής του υπόστασης. Όλα θα είναι δικτυωμένα, όλα αυτοματοποιημένα, τα συναισθήματα και η αλήθεια του ανθρώπινου όντος-υποκειμένου θα αναπαράγεται μηχανικά και ηλεκτρονικά. Το βίωμα της υποτιθέμενης πραγματικότητας θα μεταφερθεί στην σφαίρα των νέων πανηγυρικά ευαγγελιζόμενων τεχνολογιών της εικονικής πραγματικότητας (virtual reality) και της ανάμεικτης (mixed reality) ή προβαλλόμενης πραγματικότητα (augmented reality). Η συμμετοχή της ψυχής σε κόσμους παράλληλους και εικονικούς θα εξαρτάται από ηλεκτρομηχανικούς και όχι βιολογικούς αισθητήρες. Αυτό βέβαια είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση, κατά πόσον η εικονική πραγματικότητα είναι πιο εικονική από την βιολογική πραγματικότητα του ανθρώπου. Αλλά ας το αφήσουμε αυτό ως αντικείμενο ανάλυσης ενός άλλου άρθρου…
Πρόσφατες κινηματογραφικές ταινίες και ντοκυμαντέρ έχουν προβάλλει το θέμα της επέλασης της υπερσυνδεσιμότητας (hyperconnectivity) του σύγχρονου ανθρώπου ως την κύρια αιτία για την αύξηση των νευρώσεων και ψυχώσεων, των εθισμών πάσης φύσεως και των επίσημων και ανεπίσημων εγκλημάτων και μορφών βίας. Παραδείγματα τέτοιων κινηματογραφικών παραγωγών είναι η ταινία Disconnect και το ντοκυμαντέρ Disconnected.
Η κάθε ανθρώπινη ψυχή και ειδικώς η ευαίσθητη βρεφική και παιδική ψυχή είναι αυτή που εκτίθεται ευάλωτη ως λεία στον υποχθόνιο κόσμο της κατάχρησης των μέσων της τεχνολογίας και καταντά στο τέλος αυτής της διαδρομής υπόδουλη των τεχνικών μέσων και διαδικασιών. Η έλλειψη μέτρου, πρωτογενών αξιακών βιωμάτων και υγιών προτύπων κοινωνικότητας και ανθρώπινων σχέσεων υποθάλπει ακόμα περισσότερο την απόδραση στα τεχνολογικά δίκτυα, τα οποία λειτουργούν ως φθηνά υποκατάστατα της πραγματικής επαφής, της κοινωνίας και της ουσιαστικής παρουσίας στο εδώ και τώρα. Οι πιο πρόσφατες σχετικές έρευνες καταδεικνύουν μια ραγδαία αναπτυσσόμενη κοινωνική διάβρωση και μια επιτάχυνση της ηθικής και πνευματικής παρακμής. Εκτοξεύονται τα ποσοστά νευρώσεων, ψυχώσεων, κατάθλιψης και πάσης φύσεως ασθενειών και ανισορροπιών του σώματος και του πνεύματος σε μια κοινωνία στολισμένη με λαμπερά τεχνολογικά στολίδια απέξω αλλά με ασθμαίνουσα λειτουργικότητα και ηθική σήψη από μέσα.
Κάθε φορά που κλείνουμε το κινητό μας για να περάσουμε περισσότερο χρόνο με την οικογένειά μας, κάθε φορά που κλείνουμε την τηλεόραση συνειδητά και αφηνόμαστε στην μαγεία ενός μουσικού κομματιού με τον χαμηλό φωτισμό ενός κεριού ή ενός ξύλου που καίει στο τζάκι, κάθε φορά που κλείνουμε τον υπολογιστή και το διαδίκτυο για να εκδράμουμε προς έναν αναζωογοννητικό περίπατο στην φύση, κάνουμε ένα ουσιαστικό βήμα προσέγγισης του χαμένου μας εαυτού. Ερχόμαστε ένα βήμα πιο κοντά στην χαμένη και αποπροσανατολισμένη μας φύση. Είναι σαν να ανάβουμε ένα νοητό κεράκι που μπορεί να φωτίσει τον βαθύτερο μας εαυτό και να μας φέρει σε επαφή με το εγκλωβισμένο στην ύλη πνεύμα μας.
Ας κάνουμε μια περισσότερο συνειδητή προσπάθεια για περισσότερο χρόνο με τον αληθινό μας εαυτό και για αναζήτηση της ουσίας μας. Ο χρόνος μας online θα πρέπει με βάση την ύψιστη αρχή του “μέτρον άριστον” να αντισταθμίζεται από αντίστοιχο χρόνο offline. Και μόνο όταν βγαίνουμε εκτός δικτύου έχουμε πραγματικά τη δυνατότητά να αναζητήσουμε το “δίκτυο” της ουσιαστικής γνώσης και της Αλήθειας που οδηγεί στην αυτογνωσία.
