Η πανδημία γρίπης του 1918 είχε σαν αποτέλεσμα 25 εκατομμύρια θανάτους σε λιγότερο από 25 εβδομάδες. Μπορεί να συμβεί και τώρα κάτι ανάλογο; Πιθανότατα όχι. Δεν έχουμε υπάρξει ποτέ σε μεγαλύτερη ετοιμότητα να καταπολεμήσουμε μια επιδημία από τώρα και οι λόγοι είναι οι ακόλουθοι.
- Η επιστημονική πρόοδος μας εξασφάλισε την ταχύτατη ταυτοποίηση του ιού. Η επιδημία αναγνωρίστηκε στην Κίνα στα τέλη Δεκέμβρη 2019 και ήδη στις 7 Ιανουαρίου μας ήταν γνωστός ο ιός, το γονιδίωμα του, η προέλευση του και από τις 13 Ιανουαρίου υπάρχει το τεστ ανίχνευσης του. Ο ιός ονομάστηκε SARSCoV2 καθώς παρουσιάζει μεγάλη ομολογία με τον κορωνοϊό SARS και η ασθένεια που προκαλεί COVID-19, δηλαδή Coronavirus Disease 2019. Σε αντίθεση, η ταυτοποίηση του ιού του HIV στις αρχές της δεκαετίας του 1980 απαίτησε 2 ολόκληρα χρόνια.
- Υπάρχει προηγούμενη εμπειρία με ανάλογους ιούς. Ο νέος κορωνοϊός είναι ο τρίτος κορωνοϊός που προκαλεί επιδημίες τα τελευταία 17 χρόνια. Προηγήθηκαν οι επιδημίες του ιού SARS (2002) και MERS-CoV (2013).
- Υπάρχουν ήδη πολλά υποσχόμενες θεραπείες. Η εμπειρία μας από τις προηγούμενες επιδημίες μας έχει δώσει τη δυνατότητα να γνωρίζουμε ήδη πιθανές αποτελεσματικές θεραπείες για τον ιό αυτό. Τουλάχιστον 70 φαρμακευτικές ουσίες μελετώνται σε κλινικές έρευνες και τα αποτελέσματα τους αναμένονται σύντομα. Ειδικότερα, η φαρμακευτική ουσία Redemsivir, που αναπτύχθηκε αρχικά για τον ιό Ebola, μελετάται και φαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα αποτελεσματική. Χορηγείται ήδη στο πλαίσιο μελέτης και σε βαρέως πάσχοντες ασθενείς τη χώρα μας.
- Οι πρώτες κλινικές μελέτες για το εμβόλιο έναντι του κορωναϊού ήδη ξεκίνησαν. Στις 16/3/2020 και μόλις δυόμιση μήνες μετά την έναρξη της επιδημίας στην Κίνα το πρώτο εμβόλιο χορηγήθηκε σε εθελοντές στις Η.Π.Α. Υπολογίζεται ότι θα μας είναι διαθέσιμο μέσα στους επόμενους 12 μήνες.
- Ακόμα και πριν την έλευση του εμβολίου η επιδημία μπορεί να ελεγχθεί. Ακόμα και πριν την έλευση του εμβολίου γνωρίζουμε ότι ακολουθώντας το παράδειγμα της Κίνας, της Σιγκαπούρης και της Νοτίου Κορέας η επιδημία μπορεί να ελεγχθεί. Η ευλαβική τήρηση των μέτρων υγιεινής, η κοινωνική απομάκρυνση (περιορισμός κυκλοφορίας, εργασία από το σπίτι, αποφυγή συναθροίσεων και συγχρωτισμού) και η έντονη επιτήρηση (ιχνηλάτηση και απομόνωση επαφών) μπόρεσαν να ελέγξουν την επιδημία.
- Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ιός προκαλεί ήπια ή και ασυμπτωματική νόσο. Στο 80% των περιπτώσεων ο ιός προκαλεί ήπια ή ασυμπτωματική νόσο. Σε ένα 14% προκαλεί πνευμονία και σε 5% χρειάζεται νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας.
- Τα παιδιά δεν κινδυνεύουν. Οι νέοι ενήλικες και ειδικότερα τα παιδιά δεν φαίνεται να κινδυνεύουν καθώς τόσο στην Κίνα όσο και στην Ιταλία δεν αναφέρονται ούτε σοβαρή νόσηση ούτε θάνατοι σε παιδιά.
- Η θνητότητα είναι μικρή. Μέχρι τώρα η αναλογία των θανάτων σε σχέση με τα επιβεβαιωμένα περιστατικά είναι χαμηλή, μικρότερη από 2% (δηλαδή πεθαίνουν λιγότεροι από 2 ανά 100 ασθενείς με τον κορωναϊό), ποσοστό μικρότερο από τον SARS και τον MERS. Στην πραγματικότητα η θνητότητα ίσως είναι χαμηλότερη, αφού πολλοί ασθενείς με ήπια συμπτώματα ενδεχομένως δεν απευθύνονται στις υγειονομικές αρχές και συνεπώς δεν καταμετρώνται.
- Αν εξασφαλιστεί επάρκεια του συστήματος υγείας η θνητότητα μπορεί να γίνει ακόμα μικρότερη. Η θνητότητα εξαρτάται από τη επάρκεια των υπηρεσιών υγείας. Στην Wuhan της Κίνας και στην Βόρειο Ιταλία η θνητότητα είναι αυξημένη καθώς τα υπό άλλες συνθήκες επαρκή συστήματα υγείας δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν την απότομη αύξηση των αναγκών νοσηλείας και εντατικής θεραπείας. Αν οι βαριά ασθενείς δεν έχουν πρόσβαση στην απαραίτητη υποστηρικτική αγωγή θα πεθάνουν σε μεγαλύτερο ποσοστό. Αν όμως καταφέρουμε να παρατείνουμε τη διασπορά των κρουσμάτων στο χρόνο (flattening the curve), αν δηλαδή νοσήσουμε σταδιακά, το σύστημα υγείας θα μπορέσει να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του πληθυσμού για νοσηλεία και υποστήριξη, μειώνοντας σημαντικά τη θνητότητα.
- Στη χώρα μας ελήφθησαν έγκαιρα τα μέτρα που θα περιορίσουν την επιδημία. Η εμπειρία μας από την εξέλιξη της επιδημίας σε χώρες που προηγήθηκαν είναι πολύτιμη. Στη χώρα μας ελήφθησαν έγκαιρα τα μέτρα κοινωνικής απομόνωσης και είναι πιθανό, εφόσον αυτά εφαρμοστούν από όλους μας, να έχουμε περιορισμό της διασποράς της νόσου στο γενικό πληθυσμό και στις ευπαθείς ομάδες, λιγότερα συνολικά κρούσματα, μικρότερες ανάγκες νοσηλείας και εντατικής θεραπείας έτσι ώστε να μπορέσει το σύστημα υγείας της χώρας μας να ανταπεξέλθει.
