- Πνευματικότητα, Τέχνη

Το ηπειρώτικο μοιρολόι, μια δέηση ψυχής

Κάθομαι σε ένα παγκάκι στο μετρό. Τα βλέφαρα μου βαριά, άυπνος, στεγνωμένος από τα άγχη και τις έννοιες της μικροκαθημερινότητας. Αποζητώ μια φυσική διέξοδο από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που επιφανειακά δείχνει να είναι γεμάτη κατάθλιψη, απογοήτευση και πόνο. Θλιμμένα και κομμένα πρόσωπα, αποσυνδεδεμένοι οι άνθρωποι ο ένας από τον άλλο και από την ίδια την ζωή τους, αλλοτριωμένοι και χαμένοι και το χειρότερο όλων, απελπισμένοι στο τέλμα τους.

Θυμάμαι ότι στο κινητό μου τηλέφωνο έχω αποθηκεύσει δυο ηπειρώτικα μοιρολόγια. Με το που αρχίζει να παίζει το κομμάτι απομονώνομαι από τον εξωτερικό κόσμο και εισέρχομαι σε μια άλλη κατάσταση συνειδητότητας και αντίληψης. Βυθιζομαι σε μια άλλη απάτητη γη και αρχίζω το ταξίδι με την δύναμη της φαντασίας, της νόησης αλλά και με την κίνηση (κυρίως) της ψυχής.

Το μοιρολόι είναι άκουσμα εσωτερικό, πνευματικής υφής και άχρονης ενέργειας. Σε δένει με το Τώρα με τρόπο τελετουργικό, υπάρχει μια θρησκευτικότητα και μια ιερότητα στην μελωδία του. Είναι πέραν και πάνω από την τυπική έννοιας της παράδοσης. Είναι μια σύνδεση με το βαθύτερο είναι μας, μια πύλη προς βαθύτερες αυτογνωσιακές συνειδητοποιήσεις.

Ο χρόνος για λίγο σταματά. Τα δευτερόλεπτα και τα λεπτά χάνουν την συμβατική τους σημασία. Το αυθεντικό μοιρολόι διαπερνά όλο μου το είναι. Το ταξίδι είναι εσωτερικό, είναι ταξίδι αυτογνωσιακό και το μοιρολόι απλώς είναι ο διακόπτης που το ενεργοποιεί.

…………………

Το ταξίδι μου με πάει σε διάφορες συνειδητοποιήσεις και καταστάσεις ύπαρξης αλλιώτικες από τις συνηθισμένες.

  1. Το ηπειρώτικο μοιρολόι έχει μεγάλη ιστορική αξία διότι παραπέμπει σε αλλά και αποτελεί εξέλιξη παλαιότερων εκδοχών των “τραγουδιών της μοίρας”. Τα μοιρολόγια έχουν πανάρχαιη καταγωγή και συνεχίζονται αδιακόπως από την αρχαιότητα μέχρι τη σημερινή εποχή. Υπάρχουν αναφορές αντίστοιχων ασμάτων από την ελληνική και παγκόσμια αρχαιότητα. Αντίστοιχα υπάρχει πλουσιότατη βιβλιογραφία και μελωδική σύνθεση σε εκκλησιαστικούς και ορθόδοξους ύμνους, όπως αυτοί της Μεγάλης Εδβομάδος. Τέλος το μοιρολόι παραπέμπει σε αναρίθμητα ταφικά έθιμα και έθιμα του θανάτου στην Ήπειρο και σε άλλα μέρη του ελλαδικού χώρου. Μερικές σχετικές διαδικτυακές λαογραφικές αναφορές και αναλύσεις της ιστορικής αξίας και προέλευσης του μοιρολογιού παρατίθενται παρακάτω:
  2. Η ίδια η λέξη μοιρολόι ετυμολογικά παραπέμπει σε μια ενασχόληση με την μοίρα του ανθρώπου πάνω στην γη, σε όλες τις εκφάνσεις της, οι οποίες κυμαίνονται ανάμεσα στην χαρά και στην λύπη, στον πόνο και στην ευφορία. Η παλινδρόμηση αυτή του ανθρώπου ανάμεσα στις πολικές κατάστασεις του δυικού κόσμου είναι και η κύρια πηγή της σύγχυσης και της ταλαιπωρίας του, σε μια απέλπιδα και υποσυνείδητη επιδίωξη να αγγίξει το μέτρον άριστον, την μέση οδό, την κατάσταση συνειδότητας στην οποία υπάρχει ειρήνη και πληρότητα. Το μοιρολόι λοιπόν είναι για τα πάντα, είναι για όλα τα μέρη της ζωής, είναι ο λόγος για την μοίρα και όχι μόνο για τον θάνατο.
  3. Το άκουσμα ενός αυθεντικού μοιρολογιού, πέραν της αυθόρμητης συγκίνησης που προκαλεί, ξυπνάει ασυναίθητα και μια απροσδιόριστη ανάμνηση από παλαιότερες γενιές και εποχές. Όταν ακούς το μοιρολόι νιώθεις σαν να σε καλούν από κάπου οι γενιές και στρατιές των ψυχών των προγόνων σου. Σαν να σε καλούν οι παλαιότερες γενιές τις οποίες δεν γνωρίζεις, με τις οποίες δεν έζησες κι όμως νιώθεις ότι σε ενώνουν με όλους αυτούς τους γνωστούς άγνωστους τόσα ανείπωτα. Η κοινή μας ανθρώπινη ουσία και η ουσία της ψυχής ίσως.
  4. Το μοιρολόι με το μελωδικό του μέρος μπορεί να θεωρηθεί ως μια ειδική μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης. Πολλές φορές παραπέμπει σε εκδήλωση χορική, σε διάθεση να ταξιδέψει και να πετάξει η ψυχή. Για κάποιους μπορεί να θεωρηθεί ένας ακίνητος και σιωπηρός χορός, ένας χορός ιερός.
  5. Το μοιρολόι εκφράζει τον κύκλο της ζωής του ανθρώπου, που είναι κύκλος πτώσης και ανάτασης, αμαρτίας και σωτηρίας, υποδούλωσης στα πάθη και απελευθέρωσης. Πολλά μοιρολόγια διαθέτουν μελωδικές διακυμάνσεις που σε ταξιδεύουν σε αυτόν τον ρυθμό και στον κύκλο της αρχικής πτώσης, σε πολλές όμως περιπτώσεις το τέλος ενός μοιρολογιού συμπίπτει χρονικά με την αρχή ενός χαρμόσυνου λεβέντικου πωγωνίσιου. Εκεί η χαρά είναι διπλή. Σε αυτό το σημείο έχεις βιώσει τον θάνατο και νιώθεις την ανάσταση να αρχίσει να αχνοφέγγει μέσα σου. Πώς να μην δακρύσεις με ένα τέτοιο βίωμα;
  6. Η συγκίνηση και τα δάκρυα είναι πιστεύω δύο κατηγοριών: Τα δάκρυα που εκπορεύονται από τις χίλιες μορφές του εγγενούς μας εγωισμού και τα δάκρυα της ειλικρινούς μετάνοιας και του ειλικρινούς δέους προς το Θεό. Η συγκίνηση και τα δάκρυα έρχονται αυθόρμητα ακούγοντας ένα αυθεντικό μοιρολόι εξαιτίας των βιωμάτων και των εγκεφαλικών συνάψεων που έχουν με πολλούς τρόπους δημιουργηθεί στο ρου της προσωπικής μας ιστορίας. Μήπως όμως τελικά στο άκουσμα του μοιρολογιού πάμε βαθύτερα σε έναν χώρο όπου δεν υπάρχουν ανθρώπινα δάκρυα και συναισθήματα αλλά μόνο βαθιά γνώση της απέραντης άχρονης πραγματικότητας; Αυτό είναι το σημείο στο οποίο βρίσκεται εύκολα μετέωρος ο μεθόριος άνθρωπος. Από τη μια το πεπερασμένο και ατελές ανθρώπινο ον που άγεται από τις σκέψεις του, τις πέντε αισθήσεις του νου και τα συναισθήματά του και τα οποία συχνά πιστεύει ότι δεν μπορεί να ελέγξει. Το ανθρώπινο αυτό ον που ζει σε έναν κόσμο εξωτερικών κυρίως αισθήσεων. Από την άλλη μια μεγαλειώδης ύπαρξη φτιαγμένη από “θεική” ουσία, η οποία διψάει να θυμηθεί την καταγωγή της, την προέλευσή της και την προαίρεσή της. Διψάει για επαφή, για αληθινή Κοινωνία και για πλήρωση. Με τον Εαυτό, τον συνάνθρωπο και με τον Θεό. Λαχταράει να βιώσει στο εδώ και τώρα αυτή την άλλη διάσταση και να θυμηθεί έστω και για λίγες στιγμές την πραγματική της φύση. Αυτή η οδυσσόμενη ύπαρξη σχοινοβατεί μεταξύ των δύο καταστάσεων ύπαρξης αναζητώντας το όνειρο της Αλήθειας και της Αυτογνωσίας.

…………………

Ων βυθισμένος σε αυτό το ταξίδι και συλλογιζόμενος εν ριπή οφθαλμού όλες αυτές τις πλούσιες προεκτάσεις του μοιρολογιού, κάποια στιγμή συνειδητοποιώ ότι έχω φτάσει στον εξωτερικό μου προορισμό και πρέπει να βγω από το μετρό. Αρκετά πιο ανάλαφρος από πριν, τόσο στην αναπνοή μου και στο σώμα μου όσο και στην ψυχή μου αρχίζω και βαδίζω προς το γραφείο. Τυχαίνει σήμερα ο ουρανός να είναι γεμάτος από αφρικανική σκόνη. Μια ατμόσφαιρα αποπνικτική, η οποία πλέον όμως έχει πολύ μικρή επίδραση στην συνειδητότητά μου. Τα μάτια μου έχουν στεγνώσει από τα δάκρυα, νιώθω όμως ακόμα την επίδραση της μελωδίας του ηπειρώτικου κλαρίνου στα βάθη της ψυχής μου. Αντιλαμβάνομαι για μια ακόμα φορά βιωματικά ότι παρόλο που ως ενήλικας δύσκολα δακρύζω ή κλαίω, υπάρχει ένα είδος στιγμών στις οποίες είναι πολύ δύσκολο να μην υποκλιθείς με δάκρυα χαρμολύπης και λύτρωσης. Οι στιγμές αυτές είναι οι στιγμές στις οποίες συνδέεσαι με τον βαθύτερο εαυτό σου και συνειδητοποιείς την άχρονη παρουσία του Ενός, της Πηγής, της Ύπαρξης, του Θεού. Είναι αυτές οι στιγμές στις οποίες αφομοιώνεις βιωματικά την γνώση ότι το ηπειρώτικο μοιρολόι είναι μια δέηση ψυχής.

Σχετικά Ομάδα Consciousness.gr

Διαδρομές αυτογνωσίας και αυτοπραγμάτωσης
Διαβάστε όλα τα άρθρα από Ομάδα Consciousness.gr