Στο βιβλίο με τίτλο “Parenting with presence” η συγγραφέας Susan Stiffelman παρουσιάζει ένα προηγμένο πνευματικά μοντέλο διαχείρισης των σχέσεων γονέων παιδιών και αναφέρεται σε τεχνικές διαχείρισης της σχέσης των γονιών με τα παιδιά τους, με γνώμονα μια ισορροπημένη πνευματικά και ψυχολογικά ανάπτυξη.
Ο κύριος στόχος του βιβλίου είναι να δώσει βασικές κατευθύνσεις προς ναυτιλομένους γονείς ώστε να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στο έργο το οποίο έχουν να επιτελέσουν. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν τομείς σπουδών και πιστοποιήσεις σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους. Για όλες τις εργασιες, από τις πιο απλές μέχρι και τις πιο σύνθετες προϋποτίθεται η γνώση και η πρακτική εξάσκηση των ανθρώπων που έχουν την ευθύνη της διεκπεραίωσης του έργου. Για όλα υπάρχουν θεωρητικές οδηγίες και πρακτικές πιστοποιήσεις, εκτός ίσως από το πως να συμπεριφερθείς ως γονιός ώστε να μεγαλώσεις στοιχειωδώς ισορροπημένα ένα παιδί.
Οι γονείς είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουν ότι το να είσαι γονιός δεν είναι ρόλος αλλά ένα σύνολο λειτουργιών. Το να θεωρείς την γονεϊκή θέση ως ένα ρόλο, δηλαδή παίζουμε το ρόλο του μπαμπά και της μαμάς με όλα όσα αυτοί οι ρόλοι συνεπάγονται δεν είναι τίποτα άλλο από εγκλωβισμός της συνείδησης, της διανόησης και της ψυχοσύνθεσης των γονιών σε καλούπια, στερεότυπα και τρικλοποδιές του Εγώ μας. Και οι τρικλοποδιές αυτές του εγώ ξεφυτρώνουν από παντού μορφοποιημενες με παραδείγματα θετικών όσο και αρνητικών προβολών σκεπτομορφων και συναισθημάτων. Η συγγραφέας Susan Stiffelman μας προτρέπει να ωριμάσουμε ουσιαστικά για πρώτη φορά στη ζωή μας και να αρχίσουμε να συμπεριφερόμαστε επί της ουσίας ως ενήλικες, χωρίς το πολύ και αχρείαστο δράμα, το οποίο είναι το απότοκο της περιδίνησης μας στους κυκλώνες του Εγώ στους οποίους εγκλωβιζομαστε, αποδεχόμενοι κλισέ κομφορμισμούς, πρέπει και δεν πρέπει, ρόλους, κοινωνικές, πολιτικές και θρησκευτικές συμβάσεις και χίλια δυο άλλα προσκόμματα.
Οφείλουμε να κοιτάξουμε πρωτίστως τον εαυτό μας και μετά και τα παιδιά μας κατάματα και να αναλάβουμε υπεύθυνη δράση στοχεύοντας στην εγκαθίδρυση πνευματικών και ψυχικών γεφυρών με τις διψασμένες για βαθιά επαφή και Παρουσία ψυχές των παιδιών μας.
Δυστυχώς οι περισσότεροι γονείς με τον ένα τρόπο η τον άλλο, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό διολισθαίνουν συνειδητά σε έναν από δύο ακραίους πόλους οι οποίοι όπως πάντα στον υλικό κόσμο της δυαδικότητας είναι δύο όψεις του ίδιου σαθρού νομίσματος. Ο πρώτος πόλος μοντέλο γονιού είναι αυτός του δικηγόρου. Ο δικηγόρος είναι ένας φοβισμένος και παθητικός γονέας ο οποίος τρομάζει μπροστά στα θέλω και στην δύναμη απελευθέρωσης του παιδιού του. Μη ών ικανός ο ίδιος να διαχειριστεί ώριμα τα συναισθήματα του προβάλλει την αβουλία και τον φόβο η τις ενοχές του στο παιδί και λειτουργεί αμυντικά προσπαθώντας να συγκρατήσει την παιδική ορμητικότητα με συμβιβαστικά τεχνάσματα και δικηγοριστικες τεχνικές. Θα σου πάρω αυτό αν μου κάνεις εκείνο και αν είσαι καλό παιδί, ΚΟΚ. Τα παιδιά που μεγαλωνουν με αυτό το μοντέλο γονέα γίνονται τελικά αυταρεσκοι και αλαζονικοί ενήλικες και κατά μέσο όρο δυστυχουν στις σχέσεις τους μιας και έχουν μάθει πάντα να λαμβάνουν a priori ικανοποίηση σε όλες τις επιθυμίες τους. Αυτό τους οδηγεί είτε σε εγκλεισμό σε ένα “κελί” με εξίσου αυτάρεσκους ενήλικες είτε στην μοναξιά του γυάλινου κόσμου τους.
Ο δεύτερος κυρίαρχος πόλος μοντέλο γονέα είναι αυτός του δικτάτορα. Γονείς αυταρχικοί, πιεστικοί, απαιτούν και επιβάλλουν την πειθαρχία παντού και πάντα μιας και αυτή η πειθαρχία με κάθε τίμημα είναι αυτή η οποία οδηγεί στην ανάπτυξη και στην πολυπόθητη “επιτυχία” στη ζωή. Η επιβολή της δικής τους βούλησης , αυτού που εκείνοι θεωρούν σωστό για τα παιδιά τους γίνεται με κάθε μέσο, τόσο με το “καλό” όσο και με το “κακό”. Η σωματική η και λεκτική βία δεν εκλείπει σε περιπτώσεις τέτοιων γονιών. Ως συνέπεια ο ψυχισμος καταπιέζεται και αισθάνεται αφόρητη πίεση. Το παιδι δεν εκφραζει αυτο που ειναι και αισθάνεται ότι πάντα πρέπει να κανει κατι αλλο απο αυτο που νιωθει βαθυτερα μέσα του διαισθητικα ως το πιο σωστο για εκεινο. Αυτό δημιουργεί σύνδρομα και συμπλέγματα. Σε καποιες περιπτωσεις οδηγει σε άβουλους και παθητικούς και καταθλιπτικούς χαρακτήρες και άλλες φορές σε επιθετικότητα η κατάθλιψη οι οποίες και οι δύο εκφράζουν με διαφορετικό τρόπο την ίδια συσσωρευμενη οργή και θλίψη.
Ανάμεσα στους δύο πόλους υπάρχουν φυσικά πολλαπλά υβρίδια των δύο στα οποία συνυφαίνονται νοοτροπίες και συμπεριφορές από τους δύο πόλους. Έτσι τα παιδιά που μεγαλώνουν σε αυτή την ευρεία γκάμα υβριδικών μοντέλων γονιών κληρονομούν τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά από κάθε μοντέλο.
Ο πολυπόθητης στόχος μοντέλο γονεϊκής ο οποίος προτείνεται ανεπιφύλακτα στο βιβλίο της Stiffelman είναι η εύρεση της χρυσής τομής, του αριστου μέτρου το οποίο ισορροπεί τους δύο πόλους και τις υβριδικες διακυμάνσεις μεταξύ τους. Το μοντέλο αυτό γονέα ονομάζεται μοντέλο καπετάνιος διότι εκφράζει τον ισορροπημένο εκείνο ενήλικα ο οποίος με πλήρη επίγνωση των ευθυνών του αναλαμβάνει συνειδητά τη διακυβέρνηση του πλοίου της ζωής του και της οικογένειάς του. Εφαρμόζει το μέτρον άριστον, το “τόσο όσο”, το έμμετρο “δούναι και λαβείν”, τα όρια στην καθημερινή ζωή του παιδιού αλλά και την πλήρωση της χαράς και της δοτικοτητας. Ξέρει να λέει τα μεγάλα ναι και τα μεγάλα όχι. Λειτουργεί για το παιδί του ως παράδειγμα με τη ζωή του, όχι με αυτά που ξέρει η με αυτά που διδάσκει αλλά με αυτά που είναι. Είναι ο γονιός που δεν είναι “φιλαράκι” ούτε “μπαμπούλας”, είναι όμως πατέρας ή μάνα και είναι εκεί όταν το παιδί του τον χρειαστεί. Είναι παρών η παρούσα και σωματικά αλλά και ψυχικά και πνευματικά. Ξέρει να συγχωρει, να ζητά συγγνώμη για τα λάθη του, να εξελισσεται και να προχωρά στη ζωή του. Είναι η ήρεμη δύναμη που έχει ανάγκη το παιδί για να στηριχθει στα δύσκολα αλλά και για να μοιραστεί τις χαρές και τις λύπες. Έχει πλήρη επίγνωση της μεγαλύτερης αρετής η οποία εκφράζεται μέσω του ρητού “Οποίος αγαπά ελευθερώνει και όποιος ελευθερώνει αγαπιέται”. Και παρόλ’αυτά ο γονιός καπετάνιος δεν περιαυτολογει, δεν αναλώνεται σε θεωρητικές αναλύσεις περί βέλτιστης γονεϊκής. Γνωρίζει ότι ο τέλειος γονιός δεν υπάρχει. Αγωνίζεται όμως σιωπηρά στον στίβο της ζωής ώστε από καλός γονιός να γίνεται καλύτερος.
Η προτροπή της συγγραφέως του βιβλίου είναι ότι οφείλουμε να μεγαλώσουμε παιδιά με εξελιγμενη συνειδητότητα, αυτοπεποίθηση και γνήσια συμπόνια για τον συνάνθρωπο αλλά και (πρωτίστως) για τον ίδιο τον Εαυτό. Αν ανήκετε στην κατηγορία των κάπως συνειδητων ενηλίκων οι οποίοι θέλουν να υπηρετήσουν συνειδητά τις λειτουργίες που απορρέουν από την θέση τους ως γονείς, σας προτρέπω με μεγάλη έμφαση να διαβάσετε το βιβλίο αυτό και να διευρύνετε την αντίληψη σας στους ορίζοντες τους οποίους το βιβλίο προδιαγράφει διαμέσου της καθημερινής πρακτικής με τα παιδιά σας.
Και σας εύχομαι την επόμενη φορά που θα ζητήσετε κάτι (θεμιτό) από τα παιδιά σας η ανταπόκριση τους να μην είναι βυθισμένη στη γκρίνια, στην φυγοπονία και στην αρνητικότητα. Αντί αυτού σας εύχομαι ως γνήσιος καπετάνιος του καραβιού της ζωής σας και της οικογένειάς σας να λάβετε αυθορμήτως την απάντηση “Aye, Aye Captain!”
