- Πνευματικότητα, Τέχνη

Ήρθαν ντυμένοι φίλοι αμέτρητες φορές οι εχθροί μου

Αναδημοσιεύουμε μέρος του “‘Αξιον Εστί“, Ψαλμός Z, του Οδυσσέα Ελύτη. Πόσο διαχρονικό μπορεί να είναι αυτό το ποίημα για την Ελλάδα και για τους Έλληνες σε εθνικό επίπεδο αλλά και για τον κάθε άνθρωπο προσωπικά σε εσωτερικό πνευματικό και υπαρξιακό επίπεδο; Πόσες φορές οι πνευματικοί εχθροί μας, οι οποίοι μπορεί να μην είναι ανθρώπινες οντότητες, μας προσεγγίζουν με τον μανδύα του “φίλου”, προσφέροντάς μας διαφόρων ειδών “δώρα”; Ας σκεφτούμε τις αλληγορικές προεκτάσεις, ας συναισθανθούμε την συμπόνια προς τον Έλληνα και προς τον Άνθρωπο και ας μην λησμονούμε το υπέρτατο χρέος μας στον καθημερινό πνευματικό αγώνα της συνειδητότητας.


Ήρθαν

ντυμένοι φίλοι 

αμέτρητες φορές οι εχθροί μου 

το παμπάλαιο χώμα πατώντας 

και το χώμα δεν έδεσε ποτέ με τη φτέρνα τους. 

Έφεραν το Σοφό, τον Οικιστή, και το Γεωμέτρη, 

βίβλους γραμμάτων και αριθμών, 

την πάσα υποταγή και δύναμη, 

το παμπάλαιο φως εξουσιάζοντας. 

Και το φως δεν έδεσε ποτέ με τη σκέπη τους. 

Ούτε μέλισσα καν δεν γελάστηκε 

το χρυσό ν’ αρχίσει παιχνίδι 

ούτε ζέφυρος καν, τις λεύκες να φουσκώσει ποδιές. 

Έστησαν και θεμελίωσαν 

στις κορφές, στις κοιλάδες, στα πόρτα 

πύργους κραταιούς και επαύλεις 

ξύλα και άλλα πλεούμενα, 

τους νόμους τους θεσπίζοντας 

τα καλά και συμφέροντα, 

στο παμπάλαιο μέτρο εφαρμόζοντας. 

Και το μέτρο δεν… 

έδεσε ποτέ με την σκέψη τους. 

Ούτε καν ένα χνάρι θεού 

στην ψυχή τους σημάδι δεν άφησε 

ούτε καν ένα βλέμμα ξωθιάς 

τη μιλιά τους δεν είπε να πάρει. 

Έφτασαν ντυμένοι «φίλοι» 

αμέτρητες φορές οι εχθροί μου 

τα παμπάλαια δώρα προσφέροντας. 

Και τα δώρα τους άλλα δεν ήτανε 

παρά μόνο σίδερο και φωτιά. 

Στ’ ανοιχτά που καρτέραγαν δάχτυλα 

μόνο όπλα και σίδερο και φωτιά. 

Μόνο όπλα και σίδερο και φωτιά.


Οι στίχοι του Ελύτη από το “Άξιον εστί” θυμίζουν έντονα τα αντίστοιχα εδάφια του Καβάφη στο ποίημα “Περιμένοντας τους βαρβάρους“. Οι εχθροί έρχονταν και θα έρχονται μεταμφιεσμένοι, σε όλα τα επίπεδα, το θέμα είναι ο βαθμός αντιληπτικότητάς μας. Ο καθημερινός αγώνας πνευματικής συνειδητότητας δεν φαίνεται να προκόβει στον τόπο μας. Είναι να γελάει κανείς όταν τα μέσα ενημέρωσης αναφέρονται στο σύνδρομο της Στοκχόλμης ως την δήθεν αιτιολογία τη μη αντίδρασης της κοινής γνώμης στην μαζική κατακρεούργηση δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ας αναγνώριζαν αρχικά τον εχθρό και μετά συζητάμε για το πως θα του φερθούνε. Τόσο που όχι μόνο δεν τους αναγνωρίζουμε ως εχθρούς αλλά τους βλέπουμε και σαν “μια κάποια λύσις” και απογοητευόμαστε με την εξαφάνισή τους. Τί άλλο να βρούμε για να δικαιολογήσουμε τα αδικαιολόγητά μας. Να αποποιηθούμε την ευθύνη μας βρε αδερφε. Η βολική ακινησία μας θέλει να συνοδεύεται από την θορυβώδη υποκρισία για να αισθανθούμε ζωντανοί ή σημαντικοί, έστω και ψεύτικα. Ως άνθρωποι, αρνούμαστε να εμβαθύνουμε τον εαυτό και ως έθνος επίσης. Ψυχολόγο έθνους χρειαζόμαστε, εκτός από τον ατομικό.

Το να περιμένουμε τους βαρβάρους είναι ίσως η πιο έσχατη δήλωση παρακμής, στο πιο έσχατο σκαλοπάτι ηθικής πτώσης και απουσίας συνειδητότητας. Ας ελπίσουμε η Νέμεσις των ύβρεών μας προς τον εαυτό και της αλαζονείας μας προς το κοινωνικό σύνολο και προς τον Θεό να ακολουθηθεί σύντομα και από την αναγκαία κάθαρση της ψυχής μας και από την αφύπνιση του πνεύματός μας.


— Τι περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.
— Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία;
Τι κάθοντ’ οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Τι νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.
—Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί
τον αρχηγό τους. Μάλιστα ετοίμασε
για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί
τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.
— Γιατί οι δυο μας ύπατοι κ’ οι πραίτορες εβγήκαν
σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
μ’ ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους.
—Γιατί κ’ οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;
Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
κι αυτοί βαρυούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.
— Γιατί ν’ αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κ’ η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που εγίναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ’ η πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;
Γιατί ενύχτωσε κ’ οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.
Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσι
ς.

Πηγές

https://searchingthemeaningoflife.wordpress.com/

Σχετικά Ομάδα Consciousness.gr

Διαδρομές αυτογνωσίας και αυτοπραγμάτωσης
Διαβάστε όλα τα άρθρα από Ομάδα Consciousness.gr